Ik heb een Wunderkammer.
Eentje van bescheiden formaat.
Vol schatten die alleen voor mij van waarde zijn.
En elk heeft zijn verhaal.
Een belofte aan ontdekkingen en verhalen
‘Wunderkammer’
Ik heb dat altijd een mooi woord gevonden.
Het houdt een belofte in, aan ontdekkingen en verhalen. Er zit een stukje mysterie in vervat.
En het laat zich niet in het Nederlands vertalen.
Het Nederlandse woord ‘Wonderkamer’ doet afbreuk aan die belofte en het mysterie, vind ik.
Dat het woord altijd met een hoofdletter geschreven moet worden (regels van de Duitse taal!) geeft het nog meer cachet.
Het is ook als ‘kunst- en rariteitenkabinet’ gekend in de Lage Landen, maar dat geeft al teveel prijs.
De Wunderkammer door de eeuwen heen
Een Wunderkammer bestaat al vele eeuwen.
Het is een kast of kamer waarin de privéverzameling van de eigenaar tentoon wordt gesteld. Aan anderen om die verzameling vol verwondering te aanschouwen, en zich over te geven aan mateloze bewondering voor de persoon die een dergelijke verzameling wist aan te leggen.
Want zo’n Wunderkammer was ooit een pronkstuk en een statussymbool. Met die kunstvoorwerpen en zeldzame objecten toonde je aan dat je macht had en invloed. Ook je rijkdom kon er uit afgeleid worden, want die verzameling aanleggen kwam met een prijs.
Het concept was vooral populair van de 16e tot 18e eeuw. Het wereldbeeld van de mens verbreedde toen door de vele ontdekkingsreizen. Wat van buiten Europa kwam, oefende een grote aantrekkingskracht uit op wetenschappers en verzamelaars.
Vanaf de 18e eeuw kreeg de Wunderkammer ook een didactische functie. De collecties werden geordend en plaatselijk werd het ruimere publiek toegelaten. Het werden voorlopers van de musea.
Ze werden door sommigen ook beschouwd als een afspiegeling van Gods schepping, vanuit “de overtuiging dat de natuur zo plan- en doelmatig in elkaar steekt, dat een natuur zonder God onbestaanbaar en onmogelijk is.” In zijn Wunderkammer kon de eigenaar ook zijn dankbaarheid naar God toe tonen.
Wat vond je terug in een Wunderkammer?
In zijn boek ‘Wunderkammer – Een exotische reis door de tijd’ (2017) beschrijft Thijs Demeulemeester vier categorieën voorwerpen die je in een Wunderkammer kunt vinden:
- Naturalia (afkomstig uit de natuur);
- Scientifica (instrumenten die in de wetenschap gebruikt worden);
- Preciosa (door de mens gemaakte objecten en kunst);
- Exotica (zeldzame voorwerpen uit verre landen).
Denk maar aan:
- Gedroogde planten
- Dieren (opgezet of op sterk water)
- Manuscripten
- Dinosauruseieren
- Schelpen
- Kristallen en mineralen
- Eeuwenoude munten
- Schilderijen
- Relikwieën
- Enzovoort
Ik heb het boek van Thijs Demeulemeester nog niet gelezen, maar ik zou dat heel graag doen.
Ik vermoed dat zo’n Wunderkammer het voorrecht was van mannen in vroegere eeuwen. Waren er ook (welgestelde) vrouwen met een Wunderkammer, vraag ik mij af.
Mijn verzameling van objecten en verhalen
Terug naar mijn Wunderkammer, mijn kast met de bonte verzameling aan objecten en verhalen.
- De paternoster die ik kreeg als kind.
- Het beeldje van de ooievaar waaraan ooit het doopsuiker hing van mijn zusje Silvia.
- De platte steen, beschilderd met bloemen, die ik kreeg van mijn ouders op mijn 13e verjaardag.
- Het kleine horloge van mijn oma, waarvan de wijzers stil bleven staan op vijf over halfeen.
- Het ovale kadertje met prent van Maria en kind, geërfd van diezelfde oma.
- Twee van de kleurrijke prentjes die we als kind kregen van de juf, in de eerste jaren van de basisschool, als beloning voor onze inspanningen.
- Het houten doosje, met mooie motieven, dat ik kocht in het Zwarte Woud tijdens een vakantie met Stef.
- Het blauwwitte vaasje dat een kennis van mijn vader als souvenir meebracht van Oost-Europa, en dat al vlug een plek kreeg op de kast in mijn tienerslaapkamer.
- De zeeappel (een kleine soort zee-egel) die ik vele jaren geleden opraapte van een Bretons strand.
- De oorschelp (zeeoor) die Stef vond op een ander Bretons strand.
- Het zakje met ‘Graines de menhir’, menhirzaden gekocht in ‘La Maison des mégalithes’ in Carnac (Fr). Een souvenir met een knipoog. 😉
- Het reepje aardewerk met blauwwit motief, dat bovenkwam tijdens spitwerken in onze achtertuin.
- Een reeks mooie slakkenhuisjes, verzameld in eigen tuin.
Zo kan ik nog even doorgaan.
Mijn Wunderkammer is een kast vol herinneringen.
Mooie herinneringen.
Mijn herinneringen.
Mijn schatten ook.
Ze tonen wie ik was, en in vele opzichten nog altijd ben.
Iemand die houdt van de natuur, van erfgoed en geschiedenis.
Van verhalen.
Van schoonheid en wonderen.
Van bewonderen en zich verwonderen.

Heb jij ook zo’n Wunderkammer vol verhalen?
Meer ontdekken
Over het boek van Thijs Demeulemeester las ik in dit artikel.
Je kunt de eerste 21 pagina’s van het boek inkijken op de website van Lannoo.
In LABIOMISTA in Genk, een project van kunstenaar Koen Vanmechelen, vind je in de gerestaureerde directeurswoning een Wunderkammer. Meer dan een zelfs. Het is een plek vol verwondering.